Bjorn Van Haver
Het gebeurt regelmatig wanneer de winter nadert. Dan verschijnen de krantentitels met ronkende woorden als ‘blackout’ en ‘afschakelplannen’. We zijn in België nu eenmaal afhankelijk van oude en inefficiënte elektriciteitscentrales, die dan nog eens voor de helft op kernenergie draaien. Omdat we onze stroom niet doeltreffend kunnen opslaan, is het elk jaar gokken hoeveel elektriciteit er ‘gereserveerd’ moet worden. En dan slaat de paniek weer toe als er te weinig van dreigt te zijn.
De overheid krijgt kritiek dat ze afhankelijk is van buitenlandse energieleveranciers, terwijl het fundamentele probleem ook elders ligt. Ons stroomnet is sinds de tijd van Edison niet veel veranderd en het is ontzettend duur en inefficiënt. Zowel bij de productie als het transport gaat er dramatisch veel energie verloren, terwijl het veel slimmer is om die dichter bij huis te produceren. Neem dat gerust letterlijk, als in ‘op zolder’ of ‘in de kelder’.
Hoe werkt dat, een zelfstroomcentrale?
De zelfstroomcentrale van Elugie is aangesloten op het klassieke gasnet en draait op waterstoftechnologie. Het toestel ‘kraakt’ het gas— CH4, voor wie goed opgelet heeft in de les chemie — tot waterstof en produceert daaruit op zijn beurt elektriciteit. Die omzetting gebeurt veel efficiënter dan in een grote elektriciteitscentrale, met een rendement van 90%. Daarvan is 60% stroom en 30% restwarmte, die meteen door kan vloeien naar verwarming of sanitair.
Wacht, is aardgas dan ook geen fossiele brandstof en moesten we daar niet vanaf? Niet per se. Wie kiest voor groen gas, gaat voor 98% duurzaam. Groen gas is een volledig hernieuwbare energiebron, en het enige wat je dan nog uitstoot, van begin tot einde, is waterdamp. Mooi toch? Zeker omdat het gas via de bestaande leidingen komt. Je hoeft enkel te kiezen voor een groene leverancier. En zelfs wie (voorlopig) voor het traditionele aardgas kiest, heeft een 50% minder zware CO2-voetafdruk dan wie alles uit het elektriciteitsnet haalt.
Gas versus elektriciteit: 1 – 0
Het kostenplaatje laat weinig aan de verbeelding over. Gas kost vandaag zeven keer minder dan elektriciteit. Bovendien is de prijs redelijk stabiel, terwijl de prijs voor elektriciteit in de voorbije tien jaar gemiddeld met 8% per jaar is gestegen, met nog slechtere vooruitzichten voor de toekomst.
De kernuitstap zal namelijk enorme investeringen vragen in duurzame energie. Om de milieudoelstellingen te halen, moet de overheid zwaar investeren in wind- en zonne energie en andere bronnen. Ook dienen de netten aangepast te worden om de variabele duurzame stroom te balanceren op het stroomnet. Analisten voorspellen dat vadertje staat die centen zal moeten halen bij de consument — waar anders?
Het is dus geen hogere wiskunde. Door te kiezen voor een zelfstroomcentrale haal je dure elektriciteit uit goedkoop gas, met een gerust oog op de toekomst. Binnenkort wordt stroom ook veel meer een kwestie van vraag en aanbod. In het ‘smart grid’ dat er zit aan te komen, zal je extra stroom kunnen leveren aan het netwerk wanneer de vraag hoog is. Je verdient er dan ook geld aan, wat met zonnepanelen niet lukt. Die renderen namelijk op het verkeerde moment, in de zomer, net wanneer er geen extra stroom nodig is en de stroomprijzen zeer laag staan of zelfs negatief door overschotten op dezelfde momenten.
The next big thing will be a lot of small things
Elugie, de pionier in België, is zijn kinderschoenen al stevig ontgroeid. 500 centrales halen hun stroom nu al uit waterstof, met het oog op nog eens 1.000 die op volle toeren zullen draaien tegen het einde van 2021. Jij kan er daar één van zijn.
